Głośna sprawa drukarza z Łodzi powraca. We wtorek, 8 grudnia Sąd Najwyższy rozpatrzy apelację KPH od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi, który na wniosek Prokuratury wznowił postępowanie w sprawie łódzkiego drukarza, uchylił wyroki skazujące, a następnie umorzył postępowanie. Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego może być niezwykle istotne dla przesądzenia czy wyroki Trybunału Konstytucyjnego z sędzią dublerem w składzie w ogóle wywierają skutki prawne – oświadcza adw. Karolina Gierdal z Kampanii Przeciw Homofobii.
Początek sprawy drukarza z Łodzi sięga roku 2015, kiedy pracownik drukarni odmówił wydruku roll up’u Fundacji LGBT Business Forum reprezentowanej przed sądem przez Kampanię Przeciw Homofobii. W czerwcu 2016 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa uznał drukarza winnym wykroczenia na mocy art. 138 Kodeksu wykroczeń. Był to pierwszy w historii polskiego sądownictwa wyrok, w którym stwierdzono, że osoby LGBT nie mogą być dyskryminowane w dostępie do usług z powodu swojej orientacji. Prawidłowość wyroku potwierdził Sąd Okręgowy, a następnie Sąd Najwyższy.
Tymczasowy triumf Ziobry
W czerwcu 2019 roku Trybunał Konstytucyjny – na wniosek Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry – orzekł w sprawie konstytucyjności art. 138 Kodeksu wykroczeń. Trybunał w składzie z Mariuszem Muszyńskim, który niezgodnie z prawem zajmuje miejsce sędziego, uznał artykuł, na mocy którego drukarz z Łodzi został uznany winnym, za niezgodny z Konstytucją. W oparciu o budzące poważne zastrzeżenia orzeczenie TK Prokuratura Okręgowa w Łodzi złożyła, na polecenie Prokuratora Generalnego, wniosek o wznowienie postępowania ws. drukarza. W obronie konsumentów i konsumentek LGBT stanęła Kampania Przeciw Homofobii wraz z Helsińską Fundacją Praw Człowieka, które apelowały o skierowanie pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Sąd Apelacyjny w Łodzi podjął 30 grudnia 2019 roku decyzję zgodną z wnioskiem Prokuratury i uchylił orzeczenie, na podstawie którego pracownik drukarni został skazany, a następnie wydał wyrok, w którym umorzył postępowanie.
Po pierwsze: sędzia
W odpowiedzi na orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Łodzi pełnomocniczka fundacji LGBT Business Forum, adwokatka Karolina Gierdal z Kampanii Przeciw Homofobii złożyła apelację od wyroku do Sądu Najwyższego. Swoją decyzję argumentuje m.in. tym, że w sprawie drukarza orzekał sędzia niespełniający warunku bycia niezawisłym. Sędzia, który na wniosek Prokuratury umorzył postępowanie ws. drukarza był delegowany z sądu niższej instancji. A to oznacza, że sędzia mógł się obawiać – mając na uwadze liczne wystąpienia publiczne Prokuratora Generalnego, który jasno mówił o tym, jakiego wyroku oczekuje – że jego delegacja nie zostanie przedłużona, jeśli wyda wyrok niezgodny z wolą Ziobry. Sędzia ten w chwili wydania wyroku uczestniczył w procedurze nominacyjnej na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego. Otrzymał pozytywną opinię tzw. neoKRS i oczekiwał na podpis Prezydenta RP.
Po drugie: Trybunał Konstytucyjny
Drugi argument, który pojawia się w apelacji do Sądu Najwyższego, dotyczy statusu Trybunału Konstytucyjnego. Zdaniem KPH nigdy nie powinno było dojść do wznowienia postępowania ws. drukarza z Łodzi, bo wyrok Trybunału Konstytucyjnego z czerwca 2019 roku, w którym uznano, że art. 138 Kodeksu wykroczeń jest niezgodny z Konstytucją, nie istnieje z uwagi na obecność w składzie sędziowskim sędziego dublera i tym samym nie wywołuje skutków prawnych.
Po trzecie: pytanie prejudycjalne
Jednocześnie w apelacji KPH wskazuje na możliwość skierować tzw. pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), by ten stwierdził czy ze względu na szczególny status Trybunału Konstytucyjnego można pominąć skutki prawne wyroku TK. Za konieczne uważamy ustalenie przez TSUE tego, czy sąd może nie uwzględnić wniosku Prokuratury o wznowienie postępowania i pominąć skutki prawne wyroku Trybunału Konstytucyjnego z powołaniem się na unijną zasadę praworządności i niedyskryminacji z tego powodu, że w składzie Trybunału zasiadała osoba nieuprawniona do orzekania, czyli dubler – Mariusz Muszyński? A także czy sąd może odmówić uznania skutków wyroku Trybunału Konstytucyjnego z uwagi na zasadę niedyskryminacji, mając na uwadze to, że wyrok Trybunału pozbawił polski system prawny skutecznej, efektywnej i szybkiej ochrony przed dyskryminacją w dostępie do dóbr i usług?
Walka o praworządność w Polsce
Sprawa drukarza z Łodzi wychodzi daleko poza ramy walki o prawa osób LGBT – obecnie jest to walka o praworządność w Polsce. W Polsce trwa kryzys praworządności, a sprawa drukarza z Łodzi tylko to potwierdza. Na skutek decyzji podejmowanych przez przedstawicieli partii rządzącej status i autorytet Trybunału Konstytucyjnego został podważony. A to poddaje w wątpliwość moc prawną wyroków wydawanych w oparciu o jego orzeczenia przy udziale sędziów – dublerów. Nie ma naszej zgody na poświęcanie praw i wolności człowieka w celu osiągnięcia bieżących interesów władzy. Nasza apelacja do Sądu Najwyższego to walka o praworządną Polskę – mówią przedstawiciele Kampanii Przeciw Homofobii, a adw. Karolina Gierdal dodaje –
W tej sprawie nie chodzi już o to, czy odmowa wykonania usługi przez drukarza była uzasadniona lub nie. Tę sprawę wygraliśmy, aż przed Sądem Najwyższym. Tu chodzi o to, czy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który normalnie powinien skutkować uchyleniem przepisu, na podstawie którego drukarza skazano, wywiera skutki prawne. Sprawa drukarza wpisuje się w trwającą obecnie w walkę o praworządność. Obecnie na ulicach trwają protesty przeciwko wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego wydanego w wadliwym składzie. Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego może być niezwykle istotne dla przesądzenia czy wyroki Trybunału Konstytucyjnego z sędzią dublerem w składzie w ogóle wywierają skutki prawne.
Rozprawa w Sądzie Najwyższym odbędzie się we wtorek, 8 grudnia o godzinie 13:00, sala C i D
Sprawa drukarza z Łodzi – kalendarium:
1. maj 2015 – Fundacja LGBT Business Forum zamawia usługę w postaci wykonania wydruku roll up’u w jednej z łódzkich drukarni. Pracownik drukarni odmawia wykonania usługi. Swoją decyzję uzasadnia mailowo: „Odmawiam wykonania roll up’u z otrzymanej grafiki. Nie przyczyniamy się do promocji ruchów LGBT naszą pracą”.
2. luty 2016 – Fundacja LGBT Business Forum wnosi skargę na zachowanie pracownika do Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik informuje o zaistniałej sytuacji Komendanta Stołecznego Policji, co prowadzi do wszczęcia postępowania w sprawie.
3. maj 2016 – Policja wnosi do Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wniosek o ukaranie pracownika wskazując, że jego zachowanie doprowadziło do popełnienia wykroczenia z art. 138 Kodeksu wykroczeń.
4. czerwiec 2016 – Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wyrokiem nakazowym uznaje pracownika drukarni winnym popełnienia wykroczenia z art. 138 Kodeksu wykroczeń i wymierza mu karę grzywny w wysokości 200 zł. Wyrok nie jest prawomocny. Pracownik wnosi sprzeciw od wyroku. Sprawa musi być ponownie rozpoznana przez sąd.
5. lipiec 2016 – na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości pojawia się oświadczenie Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobry ws. wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Łodzi. Stanowisko Prokuratora wobec wyroku jest krytyczne. Na jego polecenie do sprawy przyłącza się Prokuratura Okręgowa w Łodzi.
6. lipiec 2016 – na oświadczenie Ministra Sprawiedliwości reaguje Kampania Przeciw Homofobii wydając swoje oświadczenie (oświadczenie dostępne TUTAJ)
7. marzec 2017 – Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi ponownie uznaje pracownika winnym popełnienia wykroczenia. Jednocześnie sąd odstępuje od wymierzenia grzywny. Wyrok nie jest prawomocny (więcej TUTAJ). Zarówno prokuratura, obrońca obwinionego jak i pełnomocnik Fundacji wnoszą w sprawie apelacje.
8. maj 2017 – Sąd Okręgowy w Łodzi utrzymuje w mocy wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa uznając to rozstrzygnięcie za prawidłowe. Wyrok jest prawomocny (więcej TUTAJ).
9. wrzesień 2017 – Prokurator Generalny wnosi do Sądu Najwyższego kasację od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi, wnosząc o uchylenie wyroku i uniewinnienie pracownika.
10. grudzień 2017 – pełnomocnik Fundacji, adw. Paweł Knut z Kampanii Przeciw Homofobii wnosi do Sądu Najwyższego odpowiedź na kasację Prokuratora Generalnego, wnosząc o utrzymanie wyroku w mocy.
11. grudzień 2017 – Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro kieruje do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 138 KW, który był przepisem na podstawie, którego drukarz z Łodzi został uznany winnym popełnienia wykroczenia.
12. luty 2018 – Rzecznik Praw Obywatelskich zgłasza udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosku Prokuratora Generalnego wnosząc jednocześnie o stwierdzenie, że art. 138 KW jest zgodny z Konstytucją.
13. czerwiec 2018 – Sąd Najwyższy odracza ogłoszenie wyroku na 14 czerwca argumentując swoją decyzję zawiłością sprawy (więcej TUTAJ)
14. czerwiec 2018 – Sąd Najwyższy oddala kasację Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro w sprawie drukarza z Łodzi. Kampania Przeciw Homofobii ogłasza historyczne zwycięstwo równości w Polsce (więcej TUTAJ)
15. kwiecień 2019 – Trybunał Konstytucyjny odwołuje ogłoszenie orzeczenia w odniesieniu do wniosku skierowanego do Trybunału przez Prokuratora Generalnego.
16. czerwiec 2019 – Trybunał Konstytucyjny orzeka o niekonstytucyjności art. 138 Kodeksu wykroczeń w części penalizującej umyślną i nieuzasadnioną odmowę świadczenia usług (więcej TUTAJ)
17. sierpień 2019 – Zastępca Prokuratora Okręgowego w Łodzi składa wniosek o wznowienie postępowania ws. drukarza.
18. 30 grudnia 2019 – Sąd Apelacyjny w Łodzi na wniosek Prokuratury wznowia postępowanie w sprawie drukarza w Łodzi, uchylił wyroki skazujące, a następnie umorzył postępowanie (więcej TUTAJ)
Kontakt dla mediów: Cecylia Jakubczak, kom. +48 790 866 388, email: cjakubczak@kph.org.pl
